Relevante links:

  • Fallingwater

  • Frank Lloyd Wright
    De Wright Web Gids met links naar alle interesse Wright paginas op het net.

  • De film 'Frank Lloyd Wright'
    site met prachtige foto's en goede informatie.

  • The Frank Lloyd Wright Foundation

  • Edgar Kaufmann Sr.
    De opdrachtgever.
     

  • T.C. Boyle: The Women
    Most of us are familiar with the work of Frank Lloyd Wright, the most famous and arguably best-loved American architect. But as is often the case, the controversy and scandals that once surrounded his colourful personal life have now faded into the background.

    The Women is the story of the four women who played such an important part in his life: His wife Catherine, who was the mother of five of his six children, his lover Mamah Borthwick, who died in the fire that destroyed Taliesin, Wright’s famous hilltop home in Wisconsin, and his second and third wives Maud Miriam Noel and Olgivanna Milanoff.

     

wpeC1.jpg (56698 bytes)

Ik wil dat je de waterval beleeft.........!


 

 

Na een snel ontbijt (sap en de Douwe Egeberts koffie nog warm uit mijn superthermos) op weg naar ons einddoel. Smalle landweggetjes, kronkelen langs diepe dalen door een prachtige omgeving. En dan Fallingwater! We parkeren de auto en zien dat, ondanks dat dit "museum" pas 2 weken weer open is na de winter, er al veel mensen zijn. Bij de entree, gebouwd in de bekende Wright stijl, wordt ons verteld dat we over 40 minuten in groep 15 mee mogen. Geen nood, er is een prachtige winkel met van allerlei kunst gebaseerd op Wrights producten en ideeën. Keramiek, sierraden, meubels en …. boeken! Al heel snel worden we omgeroepen en in een groep van zo'n 15 mensen lopen we onderbegeleiding van een vrouwelijke gids naar het begeerde einddoel.
wpeC5.jpg (56388 bytes)

De "toren" van het huis

 

We moeten eerst nog een stuk door een soort park en dan na een bocht ligt het daar voor ons. Zo vaak gezien op foto's, zo veel over gelezen en ineens staat daar de super combinatie van menselijk kunnen en eeuwen oude natuur voor ons. Iedereen is stil. De waterval ruist en de gids geeft ons ruimschoots de tijd om het op ons in te laten werken.

De verticale lijnen, opgebouwd uit natuursteen, verdwijnen volkomen in hun omgeving. De horizontale lijnen, de consoles waarin de vertrekken zijn weggewerkt achter eindeloze glaswanden, worden benadrukt door een betonconstructie in zacht zandgeel. Frank Lloyd Wright's favoriete kleur, Cherokee Red (ossenbloed rood), siert de raamspijlen. Vooral de toren krijgt daardoor iets mysterieus. Drie smalle verdiepingen zijn hierin een aaneenschakeling van ramen. Donker vanuit de verte, maar de rode lijnen doen je realiseren dat er mensen kunnen staan die de waterval aan hun voeten hebben.

Edgar Kaufmann Senior, eigenaar van de grote Kaufmann warenhuizen, gaf in 1936 Frank Lloyd Wright de opdracht een huis te bouwen met zicht op de waterval, waarvan hij en zijn gezin zo genoten tijdens hun weekenden.

 

Wright bezocht de plek meerdere malen, heeft er uren lang rond gelopen en deed…… niets! In deze depressie periode was werk zeldzaam en zijn leerlingen/assisten vroegen zich dan ook in stijgende verbazing af wanneer "de Meester" zijn gedachten nu eens op papier zou gaan zetten. Enkele maanden later gaat de telefoon 's ochtends vroeg en Kaufmann kondigt aan dat hij op het vliegveld staat en op weg is naar Wright om te zien hoe het er mee staat. Wright gaat aan zijn tafel zitten, begint te tekenen, weet uit zijn hoofd exact waar bomen en rotsen staan en er verschijnt een huis "op" de waterval. Als Kaufmann binnenkomt schuift Wright hem de tekeningen onder zijn neus en de verbaasde opdrachtgever zegt: "Ik dacht dat ik gevraagd had om een huis met zicht op de waterval, niet er verdomme bovenop.....?" Het antwoord dat hij krijgt, van een man die niet tolereert dat er aan zijn ideeën wordt getwijfeld, noch dat er iets aan wordt veranderd, is: "Ik wil niet alleen dat je de waterval ziet, ik wil dat je haar beleeft".

De trap vanuit de roef in de eetkamer naar het plateau in de waterval

De trap die vanuit de roef in de zitkamer naar het plateau in de waterval leidt


En dat is exact wat gebeurt. In elk vertrek is de natuur een intrinsiek onderdeel en wordt je dat zelf ook.

In de enorme zit- eetkamer komt bijvoorbeeld uit de vloer nog de bovenste laag van een rots in en om het haardvuur naar boven. Om bij het vuur te kunnen komen heeft Wright treden laten maken die zo geconstrueerd zijn dat ze de waterval weergeven. Naast het haardvuur hangt een Cherokee rode, loodzware, gietijzeren pot die door een hendel boven het vuur gedraaid kan worden, zodat men er  - via een kraantje onderin - warme wijn of cider uit kan serveren. Via een glazen roef in de zijkant van de kamer (ongeveer 75 cm hoog) kan men, net als in een boot, afdalen naar een plateau van de waterval en genieten van het koele water gedurende de hete zomers.

Terras zit- eetkamer (let op de hoek; de ramen zijn aan elkaar gezet)

Terras zit- eetkamer. Let op de hoek van het raam (geen spijl)


In alle vertrekken kennen de ramen aan de zijkanten geen spijlen en verdwijnen in de muren, waardoor je het gevoel hebt dat buiten binnen is. Dit gevoel wordt nog eens versterkt doordat in de hoeken waar ramen bij elkaar komen vaak ook geen spijlen zijn aangebracht, maar het glas aan elkaar is gezet.

De houten boekenplanken in alle kamers zijn tussen de natuurstenen ingezet, hebben geen verdere ondersteuning nodig en lijken uit de wanden te groeien. De kamer van meneer bevindt zich in de toren en heeft in een hoek voor, een van vloer tot plafond reikende raam, een houten bureau. In dit bureau is een kwart cirkel uitgesneden waardoor meneer het hele raampaneel naar binnen kan openen en de waterval onder zijn voeten door ziet gaan.

Kunst in bezit van familie werd onder het wakende oog van Frank Lloyd Wright een plaatsje gegeven. Niet alleen binnen staat kunst van over de hele wereld, maar ook buiten op strategische plekken bevinden zich de prachtigste beelden en potten.

 

Het gebouw direct boven de waterval heeft geen gasten vertrekken. Die zijn later bijgebouwd op de heuvel erachter. en zijn te bereiken via een open, met een dak beschermde trap, die zich al zigzaggend over de heuvel heen beweegt. De achterkant van de gastenvertrekken ligt in de heuvel. Op dit niveau is ook een zwembad aangelegd uit zandgeel beton, waarin het water van een bergbeek valt dat via een overloop weer verder loopt in de waterval. Het water wordt dus constant ververst en is ijskoud!

 

 


Ik kan wel doorgaan. Eindeloos veel details worden een uur lang aan ons uitgelegd door een heel bekwame, enthousiaste gids die elke vraag met even veel plezier beantwoordt. Aan het begin van de tocht werd ons gevraagd om het hout dat overal in het huis is verwerkt niet aan te raken omdat de vetten en zuren van onze huid nadelige invloed kunnen hebben. Als ik bij het bureau sta van de heer des huizes en de, hierboven beschreven, uitgesneden kwart cirkel zie, glijdt mijn hand geheel automatisch langs de binnenkant. Meteen realiseer ik me wat ik doe, trek mijn hand snel terug en kijk verschrikt naar onze gids. Breed lachend staat ze me aan te kijken:
"You knew it, but you "had" to do it….."
Aan de overkant van Bear Run. Eisjen & Ute

Eisjen en Ute aan de overkant van" Bear Run", de beek waarin de waterval ligt.


Na de tour krijgen we aanwijzingen waar we buiten de mooiste foto's kunnen maken (binnen mag dat niet) en dwalen nog een tijd rond. We zitten stil te genieten van ons uitzicht aan de overkant van Bear Run (de naam van deze beek) en zoeken af en toe naar woorden om uit te leggen hoe mooi dit is. Hoe blij we zijn dat we, ondanks voorspellingen van uiterst slecht weer (die niet uitgekomen zijn, afgezien van de kou) toch gegaan zijn. Hoe goed het hier allemaal geregeld is, want ondanks de grote aantallen bezoekers hebben we niet de indruk met veel mensen te zijn.
Als we helemaal verkleumd zijn lopen we langs een immense ijspegel, die daar door een druppelend bergbeekje is gevormd, gauw naar het restaurant om met een warme chocola weer op temperatuur te komen. We ontdekken dat we nog de tijd hebben om Kentuck Knob, een ander huis van Wright, te bekijken voordat we weer richting Washington vertrekken.
terug naar
Memorials
Inhoudsopgave